ستاره شناسی

گذشت 50 سال از نخستین گام انسان در فضا

یوری گاگارین آغازگر تسخیر فضا

وقتی یوری الکسی یویچ گاگارین فضانورد روسی نیم قرن پیش پا را از زمین فراتر گذاشت و اولین انسانی بود که به فضا گام نهاد شاید هرگز تصور نمی کرد که در پنجاهمین سالگرد فضاپیمایی او دو همقطار روسی و آمریکایی اش به مناسبت بزرگداشت یاد و خاطره او با سفینه ای به فضا بروند.

روز گذشته پنجاهمین سالگرد اولین فرود موفق انسان به فضا با 500 مراسم در 72 کشور در شش قاره جهان گرامی داشته شد تا خاطرۀ غرش مهیب موتورهای قدرتمند راکت حامل وستک 1 که 12 آوریل سال 1961 پایگاه فضایی بایکونور را درنوردید و عصر جدیدی را در تاریخ بشر رقم زد در یادها تکرار شود.

آغاز رقابت میان دو غول بزرگ دنیا یعنی روسیه و آمریکا بر سر تسخیر فضا از همان دوران سفر گاگارین به فضا آغاز شد و تا به امروز شدت یافته است اما با این وجود رکوردهای اولیه تسخیر فضا به اتحاد جماهیر شوروی اختصاص دارد که توانست برای نخستین بار به فراسوی جو زمین سفر کند.

 

مدارگرد پر خاطره

مدارگرد حامل اولین و معروف ترین فضانورد جهان پس از آنکه 108 دقیقه با سرعت 27400 کیلومتر در ساعت یکبار زمین را دور زد به سلامت به زمین بازگشت و افتخاری بی نظیر رابرای خود و کشورش به ارمغان آورد. ارمغانی که روز گذشته با فروش یکی از شش مدارگرد این فضاپیما در یکی از حراجی های نیویورک پول هنگفتی نیز به جیب برگزار کنندۀ حراجی سرازیر کرد. مداری که یوری گاگارین پیمود مداری بیضی شکل با حداقل ارتفاع 169 کیلومتر و حداکثر ارتفاع 315 کیلومتر بود که صفحه این مدار با صفحه استوا زاویه ای 65 درجه می ساخت تا فرود یوری گاگارین در خاک شوروی تضمین شود.

 

از مدرسه عالی تکنولوژی تا فضا

گاگارین سومین فرزند زوجی کشاورز در منطقه کلو شینو در حوالی مسکو است که در طول جنگ جهانی دوم درد و رنج زیادی را تحمل کردند. زمانی که معلم یوری به نیروی هوایی ارتش سرخ پیوست آرزویی عمیق در قلب این جوان ماجراجو ریشه دواند. او که مجبور بود زود به کار مشغول شود کار آهنگری را برگزید و اندکی بعد او برای ادامه تحصیل در مدرسه عالی تکنولوژی انتخاب شد. در همان زمان به عضویت کلوپ هوایی درآمد و پرواز با هواپیماهای سبک را آموخت. علاقۀ شدید او به خلبانی باعث شد که پس از پایان تحصیلات وارد مدرسه آموزش خلبانی ارنبرگ شود و در سال 1957 نشان پرواز با میگ 15 را دریافت کند.

در سال 1960 جستجوی وسیعی برای انتخاب 30 کاندید جهت حضور در برنامۀ فضایی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و یوری که 157 سانتی متر قد داشت یکی از آن 20 منتخب خوش شانسی بود که تمرینات شدید وسیع و جدیدی را پشت سر گذاشت و در نهایت پس از آزمایش های فراوان پزشکی و فیزیولوژیکی و انجام تمرینات سخت یادگیری بودن در فضا انتخاب شد تا 12 آوریل 1961 سوار بر موشک فضاپیمای وستوک 1 اولین انسانی باشد که مرز فضا را می گشاید و قدم به دنیایی اسرار آمیز می گذارد.

درحالی که امید کمی به بازگشت یوری به زمین بود اما او به سلامت به زمین بازگشت و پس از این سفر تاریخی به چهره سرشناس جهان تبدیل شد واتحاد جماهیر شوروی از این چهره استفاده های سیاسی بسیاری کرد.

عمر یوری گاگارین کوتاه بود.ا و در 27 مارس 1968 در جریان یک پروار تمرینی با هواپیمای میگ که بسیار مورد علاقه او بود کشته شد و فرصت آن را نیافت تا برای بار دوم زمین را از مدار و فراسوی جو ببیند.

 

تلاش ها ادامه دارد

اعزام یوری به فضا نخستین تلاش شوروی برای اعزام انسان به فضا نبود بلکه پیش از او دو فضانورد دیگر را نیز به فضا اعزام کرده بود که متاسفانه هر دو بنا به دلایلی از دنیا رفتند. گفته می شود یکی از این دو نفر ولادیمیر ایلیوشن پسر طراح معروف هواپیمای ایلیوشن بوده است که درا ثر تزریق اشتباه به مداری نادرست هنگام بازگشت در چین به زمین برخورد کرد.

تاکنون فهرست 20 نفره ای از اعزام های ناموفق انسان به فضا از سوی کشورهای مختلفی همچون آمریکا، روسیه و چین منتشر شده است که علت عدم موفقیت آنها تلفات انسانی هزینه های بالای ادامه پروژه و وقوع حوادث طبیعی گزارش شده است.

20 سال بعد از پرواز گاگارین به فضا و در همان روز نخستین شاتل فضایی به مدار زمین رفت تا یک بار دیگر جهشی عظیم در پروازهای سرنشیندار فضایی به وجود آید. شاتل فضایی که فضاپیمایی با قابلیت چندین بار پرواز را دارا است اکنون یکی از اصلی ترین فضاپیماهای ایالات متحده آمریکا محسوب می شود.

تقارن این دو رویداد مهم فضایی در 12 آوریل باعث شده است تا در سراسر جهان به مناسبت یادبود این دو پرواز تاریخی مراسمی با عنوان «شب یوری» برگزار شود که به همین مناسبت روز گذشته 500 مراسم جشن در سراسر جهان برگزار شد.

 

گوگل هم فضایی شد

لوگوی گوگل

سفر یوری گاگارین به فضا آنقدر هیجان انگیز و خاطره انگیز است که حتی گوگل، غول موتور جستوجوی اینترنتی آمریکا، هم از این سفر خاطره انگیز روس ها نمی تواند چشم پوشی کند و به مناسبت این روز لوگوی خود را تغییر داد.

 

برای مشاهده تصاویر دیگری از اولین پرواز یوری به فضا اینجا را کلیک کنید.

 

منبع: روزنامۀ شرق با اندکی تغییر

نظری بدهید