جغرافیا زمین

افزایش متوسط دمای کره‌ی زمین و فجایع زیست‌محیطی

در هفته‌ی جاری، سه گزارش جهانی پیرامون وضعیت آب و هوای کره‌ی زمین منتشر شد؛ گزارش‌هایی بر مبنای تحقیقات و پژوهش‌هایی متفاوت، ولی با یک نتیجه‌گیری مشترک.

climate-changeبدین ترتیب، بنا به نتایج این سه گزارش، با وجود تشدید تلاش‌های فعالان و دست‌اندرکاران حفاظت از محیط زیست و نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی فعال در این زمینه، نه تنها روند توسعه‌ی  در جو کره‌ی زمین، کاهش نیافته است بلکه این روند بار دیگر رو به افزایش است.
بنابراین، جهانیان به هیچ وجه نخواهند توانست افزایش متوسط دمای کره‌ی زمین را زیر دو درجه نسبت به دمای پیش از عصر صنعتی نگه دارند. که این حاکی از شکست تعهدات نشست کپنهاگ در سال ۲۰۰۹ است. نشستی که در آن ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد برای کاهش گازهای گل‌خانه‌ای و کنترل میزان افزایش دمای کره‌ی زمین هم‌پیمان شده بودند.
در وهله‌ی اول بانک جهانی روز دوشنبه مفصل‌ترین گزارش را منتشر ساخت که حاکی از آن است که طی قرن جاری و یا حتی تا سال ۲۰۶۰، یعنی کم‌تر از نیم قرن دیگر، در صورت ادامه‌ی روند کنونی و عدم تلاش دوچندان دولت‌ها، دمای متوسط کره‌ی زمین حدود چهار درجه افزایش خواهد یافت.
بدین ترتیب، بنا به نظریه‌ی نگارندگان این گزارش، جهانیان در کره‌ی زمین با چهار درجه افزایش دما، بدون شک با فجایع زیست‌محیطی بسیار زیادی روبرو خواهند شد. فجایعی که به دلیل عظمت آن‌ها، به هیچ وجه انسان قابلیت و توانایی مقابله با آن‌ها را نخواهد داشت. در این رابطه، رییس بانک جهانی هشدار داده است که اگر بشریت نتواند فرآیند گرمایش کره‌ی زمین را کندتر کند و میزان متوسط افزایش دما را زیر مرز دو درجه نگه ندارد، آن‌گاه جهان متفاوتی را برای نسل‌های آینده به میراث خواهیم گذاشت. خصوصاً رییس بانک جهانی تاکید کرده است که در صورت ادامه‌ی روند کنونی، افراد فقیر و کم‌درآمد جامعه، از دیگران به مراتب آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

در ادامه‌ی گزارش بانک جهانی آمده است که این افزایش چهار درجه‌ای دمای متوسط کره‌ی زمین در قرن جاری، برابر خواهد بود با تشدید خشک‌سالی در مناطق بسیار خشک، تشدید رطوبت در مناطقی که اکنون مرطوب هستند، افزایش موج گرما در مناطق حاره، تشدید مشکلات بی‌آبی در بسیاری از مناطق جهان، نابود شدن بخش عمده‌ای از تنوع زیستی، خصوصاً در کل سلسله رشته‌ی مرجان‌های اقیانوس‌ها که برای تعادل محیط زیست از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند، و زیر آب فرو رفتن شهرهای ساحلی و خصوصاً ایجاد اختلال شدید در تولیدات کشاورزی و ماهیگیری و در نتیجه افزایش مشکلات کمبود مواد غذایی و سوءتغذیه در بسیاری از مناطق جهان.
Projected_impact_of_climate_change_on_agricultural_yields_by_the_2080s,_compared_to_2003_levels_(Cline,_2007)اما گزارش بانک جهانی به چند مکان جغرافیایی جهان اشاره‌ای دقیق‌تر دارد. بدین ترتیب، در صورت ادامه‌ی روند کنونی، امواج گرمای شدید که ممکن بوده تا به حال در هر قرن یک بار رخ دهد، همه ساله امکان‌پذیر خواهد بود؛ خصوصاً در آفریقای شمالی، خاورمیانه و برخی مناطق ایالات متحده‌ی امریکا، که در این مناطق ممکن است دمای متوسط به میزان شش درجه افزایش یابد.
از سوی دیگر، میزان متوسط آب دریاها حدود نیم متر تا یک متر افزایش خواهد یافت که در این صورت آسیب‌پذیرترین مناطق جهان که ممکن است بخش اعظم شهرهای ساحلی آن‌ها به زیر آب فرور رود، عبارتند از ونزوئلا، هند، بنگلادش، اندونزی، فیلیپین، موزامبیک، ویتنام، ماداگاسکار و مکزیک.
گزارش بانک جهانی در پایان، به این نکته اشاره می‌کند که آخرین کاهش بیش از حد دمای متوسط کره‌ی زمین در تاریخ بشریت، سبب پایین آمدن عصر یخبندان شد. زمانی که هزاران سال قبل، دمای کره‌ی زمین حدود چهار تا هفت درجه کاهش یافت و طی آن بخش عمده‌ای از اروپا و شمال امریکا به طور کامل زیر قشر بسیار زخیمی از یخ قرار گرفتند. ولی پژوهش‌گران نگارنده‌ی این گزارش تاکید دارند که این فرآیند هزاران سال به طول انجامید، در حالی که فرآیند گرمایش کنونی کره‌ی زمین، تنها طی یک قرن انجام پذیرفته است.
در حال حاضر، بانک جهانی به ۱۳۰ کشور جهان کمک مالی می‌کند تا بتوانند با تغییرات شدید آب و هوایی در مناطق خود مبارزه کنند.
و اما روز سه‌شنبه نیز سازمان هواشناسی جهانی گزارشی را منتشر ساخت حاکی از آن که میزان تمرکز گازهای گل‌خانه‌ای در جو کره‌ی زمین، در سال ۲۰۱۱ میلادی، رکورد جدیدی را به جای گذاشته است. نگارندگان گزارش سازمان هواشناسی جهانی تاکید کرده‌اند که عامل اصلی این میزان افزایش گازهای گل‌خانه‌ای، استفاده‌ی بیش از پیش انسان از انرژی‌های فسیلی است، مانند نفت، گاز و یا زغال سنگ.
و سرانجام، روز چهارشنبه، دست‌اندرکاران برنامه‌ی محیط زیست سازمان ملل متحد گزارش دیگری را منتشر ساختند که باز هم حاکی از تشدید وخامت وضعیت زیست محیطی کره‌ی زمین است.
حال چشم جهانیان، از روز دوشنبه، به سوی دوحه، پایتخت قطر دوخته شده؛ جایی که مذاکره کنندگان سراسر جهان در چهارچوب هجدهمین نشست بین‌المللی آب و هوایی حضور خواهند یافت تا بتوانند برای نجات محیط زیست کره‌ی زمین و کاهش گازهای گل‌خانه‌ای تلاش کنند.

پیوند مطلب: http://www.persian.rfi.fr/

نظری بدهید